จุดเริ่มต้นของผลงานประพันธ์ชิ้นสำคัญของ ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล มีที่มาจากการแสดงปาฐกถาที่คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งหลังจากการบรรยายในครั้งนั้น ศาสตราจารย์เพ็ชรี สุมิตร อาจารย์คณะศิลปศาสตร์ ได้ชักชวนให้เรียบเรียงปาฐกถาดังกล่าวขึ้น ต่อมาจึงได้เกิดเป็นหนังสือชุดที่ถือเป็นคู่มือพื้นฐานสำคัญสำหรับนักศึกษาและผู้ที่สนใจในด้านประวัติศาสตร์ศิลปะ คือ เรื่อง “ศิลปะในประเทศไทย”, “ศิลปะอินเดีย” และ“ประวัติย่อศิลปะลังกา ชวา ขอม” ซึ่งต่อมาสองเล่มหลังได้รวมออกมาเป็นหนังสือเรื่อง “ประวัติศาสตร์ศิลปะประเทศใกล้เคียง อินเดีย ลังกา ชวา จาม ขอม พม่า ลาว” ที่ได้เพิ่มศิลปะจาม พม่า ลาว เข้ามาให้ครบตามชื่อศิลปะประเทศใกล้เคียง