หนังสือ เพศและวัฒนธรรม ผลงานด้านมานุษยวิทยาที่สำคัญอีกชิ้นหนึ่งของ ศ. ปรานี วงษ์เทศ เป็นการรวบรวมบทความทางมานุษยวิทยาเพื่ออธิบายและทำความเข้าใจเรื่องของความแตกต่างทางเพศและวัฒนธรรมจากแง่มุมของผู้หญิง ที่มีรากเหง้าจากวัฒนธรรมดั้งเดิมเป็นพื้นฐานถึงร่องรอยความเปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน